Tasarım Stratejisi 2018-2020

28 Haziran 2018 Tarihli Resmi Gazete

Sayı:  30462

Yüksek Planlama Kurulundan:

Tarih         : 18/06/2018

Karar No  : 2018/19

Konu         : Tasarım Stratejisi ve Eylem Planı 2018-2020

Yüksek Planlama Kurulunca;

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının 06/02/2018 tarihli ve E.96 sayılı yazısı ve Kalkınma Bakanlığının 24/05/2018 tarihli ve E.3758 sayılı yazısı dikkate alınarak; Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca hazırlanarak ilgili kurum ve kuruluşlardan alınan görüşler doğrultusunda nihai hale getirilen “Tasarım Stratejisi ve Eylem Planı 2018-2020”nın kabulüne, karar verilmiştir.

1- GİRİŞ

Sanayimizin rekabet gücüne doğrudan etki eden önemli araçlardan biri olan tasarım, son dönemde dünyanın birçok gelişmiş ve gelişmekte olan ülkesinde olduğu gibi ülkemizde de daha fazla gündem oluşturmaktadır.

Tasarımın ürünlere katma değer sağlayarak pazardaki satış değerlerini artırma ve konumlarını güçlendirmedeki rolü ve firmaların karlılık oranları üzerindeki etkisi gibi hususlar tasarıma olan ilgiyi önemli ölçüde artırmıştır. Nitekim birçok ülkenin sanayilerinin rekabet gücünü artırmak amacıyla tasarıma yönelik strateji ve politikalar geliştirdikleri ve uyguladıkları görülmektedir.

Türkiye’de devlet nezdinde tasarım farkındalığının 2000’li yıllardan itibaren belirgin bir şekilde arttığı gözlenmektedir.

Türkiye’de tasarımın gelişimine yönelik politika ve stratejilerin oluşturulması amacıyla 2009 yılında kurulan Türk Tasarım Danışma Konseyi bünyesinde yürütülen çalışmalar kapsamında hazırlanan Tasarım Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2014-2016) söz konusu plan döneminde uygulanmış ve önemli sonuçlar elde edilmiştir.

Söz konusu Strateji Belgesinin uygulama süreci sonunda, birçok eylem başarıyla gerçekleştirilmiş, tasarımla ilgili paydaşlar arasında iletişim gelişmiş ve güçlendirilmiştir. Hazırlanan yeni Strateji Belgesinin uygulama sürecinde bu güçlü iletişimin önemli katkıları olacaktır.

Türk Tasarım Danışma Konseyinin 2009 yılı Eylül ayında gerçekleştirilen ilk toplantısında, ülkemizde tasarım alanında bir strateji belgesine duyulan ihtiyaç dile getirilmiştir. Bu kapsamda 28/01/2010 tarihinde İstanbul’da gerçekleştirilen çalıştayın çıktıları doğrultusunda hazırlanan Tasarım Strateji Belgesi ve Eylem Planı, 21/04/2014 tarihinde Ekonomi Koordinasyon Kurulunda görüşülmüş ve 26/08/2014 tarihinde Yüksek Planlama Kurulu tarafından onaylanarak yürürlüğe girmiştir.

5 hedef kapsamında 34 faaliyetten oluşan Eylem Planının uygulanmasının takibinde, Türk Tasarım Danışma Konseyi bünyesinde faaliyet gösteren komiteler ve Konseyin sekretarya faaliyetlerini yürüten Türk Patent ve Marka Kurumu görev almıştır.

Belgede yer alan 34 faaliyetten 15’i plan dönemi boyunca süreklilik arz eden faaliyetlerden oluşmuştur. Bu faaliyetler üç yıllık dönemde farklı kurum ve kuruluşlar tarafından sürekli bir şekilde gerçekleştirilmiştir. Diğer taraftan tamamlanma süreleri üç yıllık döneme yayılmış 19 faaliyetten 18’i üç yıllık süreçte tamamlanmış, 1 eylem tamamlanamamıştır. Söz konusu eylem 5.7 no.lu “Tasarım Müzesi açılması” eylemidir.

Tasarım Stratejisi ve Eylem Planında (2014-2016) yer alan hedefler kapsamında tasarımla ilgili gerçekleştirilen bazı önemli faaliyetler aşağıda özetlenmiştir:

• Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından hazırlanan ve tasarımların korunmasını da içeren 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu 10/01/2017 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanmış ve yürürlüğe girmiştir. Kanunun kabulüyle birlikte, 554 sayılı Endüstriyel Tasarımların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname yürürlükten kaldırılmış; daha nitelikli ve özgün tasarımların korunması, uygulamada karşılaşılan sorunlara çözüm getirilmesi, Avrupa Birliği düzenlemeleri ile taraf olduğumuz uluslararası anlaşmalara tam uyumun sağlanması, tescil işlemlerinin hızlı sonuçlandırılması ve mevzuatın sistematik, açık ve anlaşılır hale getirilmesi sağlanmıştır.

• Tasarım faaliyetlerinin geliştirilmesi konusunda önem taşıyan bir diğer konu, ülkemizde özgün ve katma değeri yüksek tasarımların üretilmesi sürecinde tasarımlarla ilgili sağlanan destek ve teşvik mekanizmalarıdır. Bu çerçevede Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı ve KOSGEB tarafından destek mekanizmaları geliştirilmiş ve gerekli mevzuat çalışmaları yapılarak bu destek mekanizmaları hayata geçirilmiştir. Bu kapsamda, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından, 2016 ve 2017 yıllarında toplam 142 firmaya ‘tasarım merkezi’ belgesi verilmiştir. Ekonomi Bakanlığı tarafından, tasarımcıların uluslararası tasarım yarışması/ödül töreni katılım giderleri desteklenmiş ve son üç yılda 510 ihracatçı firmaya yenilikçi ve tasarım temelli faaliyetlerinden dolayı proje bazında destekler sağlanmıştır. KOSGEB Girişimcilik Desteğinden ise 2014-2017 yıllarında toplam 419 tasarım ofisi faydalanmıştır. Benzer şekilde KOSGEB Genel Destek Programı çerçevesinde, tasarım ofislerinden alınan tasarım hizmetlerinin desteklenmesi sonucunda 2014-2017 yıllarında toplam 77 KOBİ tasarım desteğinden yararlanmıştır. 2017 yılı verileri dikkate alındığında 2014 yılına oranla Genel Destek Programından faydalanan toplam işletme sayısında % 73 oranında artış olduğu görülmektedir. Bu veri, ekonomik kalkınma ve istihdam sorunlarının çözümünün temel faktörü olan girişimciliğin desteklenmesi, yaygınlaştırılması ve başarılı işletmelerin kurulması konusunda verilen desteklerin başarı sağladığını ve girişimcilerin teşvik edildiğini göstermektedir.

Toplumda tasarım kültürünün eksikliği ve tasarımın öneminin yeterli düzeyde anlaşılamamış olması, ülkemizde tasarım faaliyetlerinin gelişmesine engel teşkil ettiğinden tasarım bilinirliğini artıracak çalışmalar yapılmıştır. Bu kapsamda, TRT’nin çeşitli televizyon ve radyo kanallarında tasarımla ilgili çok sayıda program yayımlanmaktadır. Ayrıca, ülkemizde ilk defa “Tasarım Onur Ödülü” mekanizması hayata geçirilmiştir. Diğer taraftan, lise ve üniversite seviyesindeki öğrencilerin tasarım konusunda farkındalıklarının araştırılması ve günlük yaşamlarında ve kariyerlerinde tasarıma ne derece önem verdiklerinin tespit edilmesi amacıyla lise ve üniversitelerde Tasarım Farkındalık Anketleri yapılmıştır. Lise öğrencilerine düzenlenen Tasarım Farkındalık Anketi, internet üzerinden ülkemizin tüm illerinden öğrencilerin katılımına açık olacak şekilde 31 Temmuz-28 Kasım 2014 tarihleri arasında uygulanmıştır. Ankete yurt genelinden 2.900 lise öğrencisi katılmıştır. Ankete katılan öğrencilerin %56’sı (1.624) kız, %44’ü (1.276) ise erkektir. Üniversite öğrencilerine düzenlenen Tasarım Farkındalık Anketi ise internet üzerinden Ankara ilindeki mühendislik ve işletme fakültesi öğrencilerine uygulanmış olup, toplam 94 üniversite öğrencisi katılmıştır. Ankete katılanların %40,43’ü (38) kız, %59,57’si (56) ise erkektir. Anketler sonucunda tasarımla ilgili bazı alanlarda farkındalığın yüksek olduğu, bazı konularda ise yeterli bilinç düzeyinin oluşmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anket verilerine göre, toplumumuzdaki tasarım kültürünü geliştirmek, tasarımın yaşamın her alanında değer katan bir olgu olduğunu öğretebilmek için, tasarımla ilgili konulara ilkokul seviyesinden başlayarak üniversite seviyesine kadar eğitim ve öğretim müfredatında ağırlık verilmesi gerektiği ortaya çıkmıştır.

Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) ve Endüstriyel Tasarımcılar Meslek Kuruluşu (ETMK) sorumluluğundaki “Tasarımcılığın bir meslek statüsü olarak tanımlanması için gerekli çalışma ve düzenlemelerin yapılması” eylemi ile ilgili olarak, MYK tarafından tasarım meslek haritası oluşturulmuş ve resmi yazı ile ilgili kurum ve kuruluşlara gönderilerek bu alanda meslek standardı hazırlama taleplerini…

Tamamı İçin Tıklayınız